Als predikant kom je vaak achter de voordeur van mensen. Dat is eigenlijk best wel uniek. Mensen laten je zomaar toe in hun privésfeer, maken je deelgenoot van hun strijd, ongeloof, verlangens en hoop. Soms terwijl ze je nog nooit eerder ontmoet of gesproken hebben. Kennelijk geniet een predikant een groot vertrouwen. Het is wel van levensbelang dat vertrouwen niet te beschamen. Dat vraagt behoedzaamheid en tact. Als je te gretig bent, kan de deur zomaar dichtvallen. Als je te aarzelend bent durven mensen zich niet bloot te geven. Communicatie is een spannend gebeuren. Dat gaat niet zonder gebed vooraf (en soms ook achteraf).
Pastoraat is niet alleen voor gemeenteleden van levensbelang, voor predikant net zo goed. Achter de voordeur ontmoet je de mensen, kijk je het leven in het gezicht met al zijn trauma’s, gebrokenheid en lasten. In mijn tijd bij Bijbels Beraad dacht ik theoretisch na over allerlei dilemma’s rond relaties, huwelijk en seksualiteit, nu ontmoet je het in de gebroken gestalte van de ervaring. En wat ís er veel gebrokenheid… Misbruik, vastgelopen huwelijken, onvermogen tot liefde en communicatie, grensoverschrijdend gedrag, huiselijk geweld… de kloof tussen leer en leven is soms zo groot. Grote woorden landen dan niet, scherpe veroordeling ook niet. Het is een worsteling dan recht te doen aan de waarheid én de liefde: geen liefde ten koste van waarheid, geen waarheid zonder liefde, maar waarheid in het gewaad van de liefde. Dan kán er ook veel gezegd worden, merk ik soms.
Het bovenstaande is tegelijk een spiegel. Wat ben je soms dankbaar als je thuis komt, een huis waar ook lang niet alles altijd op rolletjes loopt, maar waar liefde is, gebed en verdraagzaamheid. Kleine dingen worden dan soms groot. Dan is er reden tot verwondering en dankzegging.
Tegelijk is het een krachtige aansporing om in prediking en onderricht de zegen van een leven naar Gods wil voor te houden, begrip te tonen voor het bestaan van gebrokenheid, ons onvermogen iets goeds tot stand te brengen en tegelijk daar nooit in te berusten omdat Gods genade wat bij mensen onmogelijk is, mogelijk maakt. En ook daar mag je soms iets van zien. Mensen die de weg naar de kerk weer weten te vinden, mensen door Gods genade veranderen ten goede, mensen die inzetten op vergeving en herstel. Het is echt waar wat een collega mij eens toevoegde: God laat je genoeg zien om je nooit te verheffen op je gemeente, Hij laat je gelukkig ook genoeg zien om je voor ontmoediging te bewaren!