Gender (m/v) is in onze samenleving een gevoelig onderwerp. Veel mensen vinden dat mannen en vrouwen ongeveer hetzelfde zijn en ook hetzelfde moeten kunnen. De Bijbel laat ons echter zien dat man en vrouw niet alleen verschillend zijn en een verschillende roeping hebben, maar ook dat dit góed is.
Naar Gods beeld
Blijkbaar vond God het belangrijk dat we verschillend zijn. Hij houdt van verschil. Heel de schepping zit vol variatie: duizenden verschillende bloemen in verschillende kleuren, dieren in allerlei maten en vormen en kleuren… niets is hetzelfde. Dat weerspiegelt Gods wijsheid en creativiteit. Bij de mens is dat nóg meer het geval. Man en vrouw zijn immers geschapen naar Gods beeld (Gen. 1: 27). Dat lees je van geen ander schepsel. Dat de mens ‘naar Gods beeld en gelijkenis’ geschapen is, betekent dat we enige gelijkenis tonen met God. Je kunt dan denken aan het feit dat we – net als God – verstand en wil hebben. Maar je zou ook kunnen denken aan onze (karakter)eigenschappen. Man en vrouw weerspiegelen, elk op hun manier, iets van de rijkdom en veelkleurigheid van Gods wezen en eigenschappen. De man met zijn fysieke kracht weerspiegelt iets van de kracht van God, een kracht die we – net als Hij – ten goede en tot bescherming van anderen dienen aan te wenden. De vrouw – met haar sociale en zorgzame kant – weerspiegelt iets van de zorgzaamheid van de HEERE, een vermogen dat ze ten goede en tot zegen van anderen mag aanwenden. De zorg en troost van een moeder is in de Bijbel een reflectie van de zorg en troost die God biedt (Jes. 49: 15; 66: 13); een vader die zich ontfermt en kastijdt een reflectie van Gods vaderschap. Dat man en vrouw beiden naar Gods beeld geschapen zijn, laat nog iets belangrijks zien: al zijn we verschillend, voor God zijn we gelijkwaardig. Een man is niet meer dan een vrouw of een vrouw minder dan een man.
Verschillende aanleg
God schept de mens man en vrouw: twee verschillende manieren van mens-zijn. De woorden in het Hebreeuws gebruikt worden duiden erop dat mannen en vrouw lichamelijk (anatomisch) verschillen. Je kunt daarbij denken aan chromosomale verschillen (mannen hebben een xy-chromosoom, vrouwen een xx), lichamelijke verschillen (lichaamsbouw, innerlijke en uiterlijke geslachtsorganen) en hormonale verschillen. Wat betreft het laatste: mannen en vrouwen hebben dezelfde hormonen, maar in heel verschillende hoeveelheden. Een man maakt minder oestrogeen aan dan vrouwen, maar heeft veel meer testosteron – wat grote invloed heeft op de lichaamsontwikkeling van jongens en mannen (groter en krachtiger). Mannen kunnen daarom bijvoorbeeld sneller de marathon lopen dan vrouwen en zijn vaak goed in leiding geven. Vrouwen zijn vaak relationeel weer vaardiger dan mannen (mede door grotere aanwezigheid van het hormoon oxytocine). Dat is allemaal niet voor niets, want dat gaat terug op de schepping en de bedoeling van God met de m/v.
Verschillende roeping
Man en vrouw hebben ook een verschillende roeping en taak. Je kunt dat al zien in de verschillende (werk)woorden die gebruikt worden voor man en vrouw. Adam krijgt de opdracht de hof van Eden te bouwen en te bewaren (Gen. 2: 15), de dieren namen te geven (Gen. 2: 20) en – na de zondeval – te zwoegen voor zijn brood (Gen. 3: 17). Het is mooi om te zien dat Gods plan met de man ook overeenkomst met zijn biologie: zoals we zagen beschikken mannen, meer dan vrouwen, over het vermogen om fysieke inspanning te verrichten, leiding te geven en bescherming te bieden. Vandaar dat de man in de Bijbel ‘hoofd’ genoemd wordt (1 Kor. 11: 3). Dat betekent niet dat een man de baas mag spelen over vrouwen, maar dat hij geroepen is om met verantwoordelijkheidsbesef anderen te helpen, te dienen en te leiden. Eva is ‘hulp tegenover’ (Gen. 2: 18), zij kan zwanger worden (Gen. 4: 1) en moeder worden (Gen. 3: 20). Vrouwen zijn door God begiftigd met het vermogen om kinderen voort te brengen, hen te verzorgen en op te voeden. Daarom beschikt zij, meer dan mannen, over (ver)zorgende en relationele vaardigheden. Dat zijn dus echt vrouwelijke kwaliteiten. Vrouwen zijn vaak kanjers in zorgzaamheid, verbinding zoeken en relaties onderhouden.
Naast elkaar
De m/v-verschillen zijn niet bedoeld om ons tegenover elkaar te zetten, maar juist naast elkaar. Mannen en vrouwen hebben elkaar nodig, in de wereld, in het gezin. De duivel zet mensen op tegen elkaar. Dat deed hij al bij Adam en Eva. Maar God schept de mens om samen Zijn roeping te vervullen: de aarde bebouwen en bewaren (Gen. 2: 15) en samen kinderen voort te brengen en op te voeden. Als je ergens elkaar nodig hebt, dan daar…. Kortom, het is belangrijk dat we de gaven en kwaliteiten van mannen en vrouwen niet tegen elkaar uitspelen, maar juist inzetten ten goede van elkaar en anderen.
‘Wat zegt de Bijbel over gender?’, in: Bijbelvast, sept. 2024, 6-7