Kerk en wereld
De kerk gaat voor de wereld. Dat viel me op toen ik onlangs preekte over zondag 19 van de Heidelbergse Catechismus, het gedeelte waar Christus’ zitten aan Gods rechterhand besproken wordt. In antwoord 50 wordt eerst gezegd dat Hij het Hoofd is van de kerk – en dan pas dat de Vader door Hem alle dingen regeert. De kerk gaat dus voor de wereld! Voor God is de kerk belangrijker dan de wereld. Ja, God geeft om de wereld, maar Hij geeft nog meer om de kerk.
Dat is iets om te onderstrepen. Want dit is natuurlijk iets wat je bijna nergens hoort. Lees de krant, kijk naar het nieuws: waar is de kerk? De krant staat vol met alles wat er in de wereld gebeurt – maar waar is de kerk? Als je alleen maar op de media afgaat zou je bijna niet weten dat er een kerk is. Vroeger hadden de meeste kranten nog een pagina kerknieuws, maar die is bijna overal verdwenen of het wordt ergens achterin de krant gemoffeld. De kerk heeft afgedaan. Jaren geleden las ik een interview met dr. Peter van Rooden die onderzoek doet naar religie in de samenleving. De kop boven dat artikel luidde: ‘Duuh, zeggen mijn dochters, tuurlijk is het christendom weg’. Dat is voorbij – niet interessant meer. Daar denkt God dus anders over. Voor God doet de kerk er wel toe. Dr. Aalders schreef jaren geleden een boek met als titel: ‘De kerk het hart van de wereldgeschiedenis’. De kerk is het hart van de wereldgeschiedenis. Je zou het kunnen vergelijken met een bouwplaats. Bij ons op het dorp verrees de afgelopen tijd een groot appartementencomplex. Dat was lange tijd een bouwput. De bouwput is nu weg, maar het gebouw is klaar. Zo is de wereld de bouwplaats waar God Zijn kerk bouwt. De bouwplaats is straks weg, maar het gebouw blijft staan. De wereld gaat voorbij – maar de kerk heeft toekomst.
Dat betekent natuurlijk niet dat de wereld er voor God niet toe doet. Het feit dat de wereld secundair is ten opzichte van de kerk, betekent niet dat God geen zorg heeft voor de wereld. Ook de schepping heeft toekomst. God zal deze oude, aangetaste aarde reinigen van alle zonden en gebreken. Door deze loutering heen ontstaat er straks een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, waarop gerechtigheid wonen zal, de woonplaats van al degenen die het Lam heeft vrijgekocht.
Waar het me om gaat: de schepping en de geschiedenis zijn dus dienstbaar is aan de kerk. In het vroegchristelijke geschrift De Herder van Hermas lezen we dan ook: de wereld is er voor de kerk. Theologisch gezegd: de schepping is aangelegd op de verlossing. De raison d’être van de schepping is de verlossing. Theoloog Robert Reymond (A New Systematic Theology, 395-396) wijst in dit verband op verschillende scheppingsgegevens die hiernaar verwijzen: de rustdag op de zevende dag is een verwijzing naar de grote, eschatologische rust waar de geschiedenis naar toe gaat. Ook de scheppingsinstelling van het huwelijk fungeert als een type van de het huwelijk tussen Christus en Zijn bruidskerk (Ef. 5: 30-32). Het grote doel van de geschiedenis is de bruiloft van het Lam en de wereld is er als plek waar de bruid van het Lam – de kerk – opgroeit en klaargemaakt wordt voor deze grootse bestemming. De schepping dus als bühne voor het grote drama van de verlossing. Wie zo naar de geschiedenis kijkt, kijkt ook anders naar de kerk en begrijpt waarom de kerk voor de wereld gaat.